Trots: hoe het je ziek kan maken. Want dit is wat trots ook kan doen. Het kan ons blij, maar ook letterlijk ziek maken. Mag je dan niet trots zijn? Is trots iets verkeerds? Nee hoor, een gezonde vorm van waardering mag er zeker zijn. Jij en ik mogen genieten van het gevoel trots. Zeker wanneer we iets hebben geleerd of voor elkaar hebben gekregen waar we tegenop zagen. Het is toch ook een heerlijk gevoel wanneer je ervaart dat je ondanks je angst of onzekerheid, toch hebt gedaan wat je al heel lang uitstelde om te doen.
Een mijlpaal in je leven bereiken die jou echt verder brengt in het ontdekken wie je bent en wat je zou willen creëren, is zeker iets waar je van mag genieten. Trots op een vaardigheid die je onder de knie hebt gekregen. Een vaardigheid die je eerder misschien nog niet hebt durven laten zien.
Trots omdat je uit je comfortzone bent gestapt.
Ook ik ben wel eens trots. Bijvoorbeeld toen ik na heel veel jaren in mijn hoofd dromen, toch de stap deed naar een eigen bedrijf. Ja toen was ik zeker wel trots. Trots omdat ik mijn angst in de ogen keek en de stappen ging doen die naar mijn vrijheid hebben geleid. Het was een mooi moment waar ik mij realiseerde dat ik uit mijn comfortzone stapte en mezelf deze vrijheid gunde. Eindelijk koos ik er bewust voor, om vertrouwen te hebben in mezelf, in mijn vaardigheden en hier iets betekenisvols mee te doen.
Dit herken jij vast ook wel. Het moment dat je echt uit je comfortzone bent gestapt en vanuit een gezond stuk enthousiasme en verlangen belangrijke stappen hebt gemaakt. Misschien heb je dit gevoel gehad toen je je rijbewijs behaalde of het diploma voor een studie. Een studie die jou niet was aangeraden, maar een studie die jij vanuit een eigen verlangen wilde doen. Dit is een leuke en opbouwende vorm van trots die je een ‘rijker’ mens maakt en je verder helpt in het leven. Voor het behalen van jouw doel had je bijvoorbeeld vaardigheden zoals dapper zijn, doelen stellen, concentratie, plannen en organiseren nodig. Vaardigheden die niet iedereen zomaar even een -twee- drie uit zijn mouwen schudt.
Trots is dan op zo’n moment iets wat ons bewuster maakt van wie we zijn en wat we in huis hebben. Ik denk dat wanneer we niet in de valkuil stappen van arrogantie, hoogmoet en competitie, dat deze vorm van trots een opbouwende vorm is, die voortkomt uit waardering en zeker kan bijdragen aan een positief zelfbeeld.
Trots waarmee we onze grenzen onzichtbaar maken
Toch is er een vorm van trots waarmee we onszelf en anderen voorbij lopen. Een vorm waarbij we onze eigen grenzen en ook die van anderen onzichtbaarder maken. Een burn out is hier een voorbeeld van. Onder een burn out kan een onbewuste vorm van trots zitten die ons ziek maakt. Je komt namelijk nooit zomaar in een burn out terecht. Een burn out kondigt zich met een reden aan. Ons lichaam zal altijd laten merken wanneer we te veel en te vaak over onze grenzen heen zijn gegaan. Ziekte, zowel lichamelijk als geestelijk, kan een onbewust middel zijn, een grens, waarmee we aangeven het niet meer op te kunnen brengen. Het is te veel.
Zo hebben we geleerd dat we voor ploeteren en presteren beloond worden. Een heel naar systeem dat je al als klein kind met de paplepel wordt ingegoten. Hoe meer je doet, des te meer prijst men je de hemel in. Mensen zijn blij met jou en in jouw kinderlijke onschuld verwar jij deze blijheid, aandacht en bevestiging met liefde. Wanneer mensen trots zijn op jou, jij anderen blij maakt en zij dit aan jou laten merken. Dan is dit voor jou op dat moment de betekenis van liefde.
Bruikbaar voor anderen
De waarheid is echter, dat dit niet altijd met liefde te maken heeft. Waar het vaak mee te maken heeft, is met conditioneren en manipulatie. Wat je hierdoor als kind onbewust leert, is niet meer te vertrouwen op jouw eigen kompas. De kompas van anderen wordt jouw kompas. Een van de redenen waarom de maatschappij je aanleert om bijvoorbeeld geen ‘nee’ te zeggen. Is omdat je dan bruikbaarder bent en de maatschappij veel meer aan jou heeft. Zo dien je namelijk het beste de wensen anderen, wat iedereen kan zijn: ouders, leerkrachten, partners, kinderen, familie of bijvoorbeeld vrienden.
Stop je met vechten, ploeteren en presteren, dan verdwijnt vaak de aandacht, de waarde en het gezien worden. Waar je onbewust angst voor kunt hebben, is dat mensen je niet meer aardig of bijzonder vinden en je niet langer de beste en de sterkste bent die alles op zijn schouders neemt en oplost. Het is in ons reptielenbrein een ‘gevaar’ om niet meer gezien te worden en onze vertaling van liefde te verliezen. Het zorgt ervoor dat je constant blijft presteren en ploeteren tot je er letterlijk ziek van wordt. Wat er gebeurt, is dat je voor jouw betekenis van liefde en je waardevol voelen afhankelijk wordt van derden.
Een schadelijk vernietigend patroon
Het nare aan dit verhaal, buiten dat je afhankelijk wordt. Is dat je aan de andere kant ook anderen onbewust verantwoordelijk stelt voor jouw goede gevoel. Zolang mensen jou laten doen wat je doet: het ploeteren en presteren, kun jij die felbegeerde ‘liefde’ en waarde blijven ontvangen. Zo houden beide partijen een heel schadelijk en ongezond vernietigend patroon in stand. Naast dat je hebt aangeleerd om niet meer te vertrouwen op je kompas en je eigen grenzen opzij te zetten. Zit de kans er ook in dat je uiteindelijk niet meer weet wat je grenzen zijn. Nog een nadeel: je herkent ook de grenzen van anderen niet. Dit maakt dat je onbewust en bewust ook de grenzen van anderen niet respecteert en eroverheen stapt.
Wanneer ons lichaam en geest doormiddel van ziekte aangeeft dat het te veel is, zijn we te ver gegaan. Op dat moment wordt je gedwongen om jezelf op een heel andere manier op nummer één te zetten. Namelijk op een manier waarbij je jezelf een gezonde vorm van zelfzorg gunt. Liefde voor jezelf waarmee je jezelf leert respecteren en je kompas niet uit handen geeft.
Je ongezonde trots niet meer voeden
Voor veel mensen is jezelf op een gezonde en liefdevolle manier op nummer één zetten lastig. Dit komt omdat we niet weten wat het ons oplevert wanneer we het aangeleerde patroon loslaten. Want wat gebeurt er wanneer we de afhankelijkheid opgeven en niet meer krijgen wat we denken nodig te hebben om ons geliefd te voelen? Hoe gaan we ons voelen wanneer we onze trots op deze manier niet meer gevoed krijgen? Als we besluiten het niet meer te voeden door overal controle over te willen hebben en pleasegedrag in te zetten. Wat zijn dan de gevolgen?
Uiteindelijk leidt dit beloningssysteem naar een vorm van trots die ons letterlijk ziek maakt. Veel mensen hebben geen flauw benul meer van hun kompas of intuïtie. Het steeds maar aangemoedigd zijn en worden om verantwoordelijkheden van anderen op te pakken, geen te hulp vragen, alles alleen te doen, het voor elkaar te krijgen en er ‘applaus’ voor ontvangen, maakt dat je het blijft doen. Deze conditionering, zorgt dat je er misschien stiekem zelfs trots op bent geworden. Trots op het feit dat je de beste bent in het voor alles en iedereen zorgen, alles voor anderen oplossen en het allemaal kan.
Wat je er onbewust voor over hebt…
Dit ondanks je lichamelijke en mentale klachten gaat ervaren, die aangeven dat het niet oké is. Ondanks dit alles zorgt deze vorm van trots ervoor dat je het er onbewust zelfs voor over hebt om je verre van gezond en vitaal te voelen. Om zo de aandacht, de waardering en het verlangen naar liefde te ontvangen. Goed, wat kun je doen wanneer je jezelf in het bovenstaande verhaal herkent? Maak voor jezelf zorgen je eerste prioriteit. Leer weer te vertrouwen op jouw kompas en laat het voor je zelf zorgen nooit een onderwerp worden wat ter discussie staat. Voor jezelf zorgen is nooit egoïstisch, maar is het mooiste cadeau dat je jezelf en anderen kunt geven.
Wat houdt zelfzorg in?
Trots zijn mag, maar laat het een gezonde vorm zijn waarbij je nooit over je eigen grenzen of de grenzen van anderen gaat. Trots in combinatie met zelfzorg, houdt in dat jij je eigen lichaam en geest als eerste respecteert. Door zorg voor je lichaam, geest en emotionele behoeften een prioriteit te maken, laat je zien dat je jezelf respecteert. Er is geen enkele reden om je hier schuldig of egoïstisch over te voelen. Het is heel natuurlijk en gezond om je batterij op te laden en jezelf in je persoonlijke basisbehoeften te voorzien.
Van jezelf houden en voor jezelf zorgen betekent namelijk niet dat je anderen onbelangrijk vindt. Wat het ook niet betekent, is dat je nooit meer iets voor een ander wilt doen. Wat het wel betekent, is dat jij jezelf ook belangrijk genoeg vindt en luistert naar wat jouw lichaam en geest nodig hebben. Jij bent immers de enige die dit voor zichzelf kan doen en niemand anders. Pas als het goed gaat met jou, kan je er op een gezonde en verantwoorde manier voor een ander zijn.
Zelfzorg is een waardevolle investering
Weet je, ongezonde trots staat goed voor jezelf zorgen in de weg. Door dit te beseffen en stappen te doen die van zelfzorg getuigen. Zullen er in jouw leven steeds meer zaken ten goede van jou veranderen. Waar je de investering van voor jezelf zorgen als eerste gaat ervaren, is op het allerbelangrijkste gebied: je gezondheid. Daarnaast ga je merken dat er meer rust en vooral duidelijkheid komt in hoe jij je leven wilt inrichten.
Weet je eenmaal wat je echt wilt en ga je in hier in kleine haalbare stappen aan werken. Dan zullen stress, angst, depressieve gevoelens en wrok langzaamaan verdwijnen. Door zelfzorg in de breedste zin van het woord toe te passen, ga je beter om met je tijd, krijg je meer energie en een betere connectie met anderen. Hierdoor kunnen liefde en respect voor jezelf en anderen groeien. De mensen om jou heen zullen je dan jou respecteren om wie je bent en niet voor wat je allemaal wel of niet doet.
See you next time.
Grace Louise
Thanks for the pfoto Allan Lau.