Wat bepaalt onze reactie op gebeurtenissen? Hoe komt het dat de ene persoon na het krijgen van bijvoorbeeld een klein ongeluk met een auto weer instapt en verder rijdt? Wat bepaalt mede dat deze persoon er op een later tijdstip weinig hinder van ondervindt? Dit terwijl iemand anders na een ongeluk wat niet zo ernstig was, maar eerder een milde botsing, op een veel later tijdstip, autorijden als iets vervelends ervaart en in het ergste geval, rijangst ontwikkelt?
Waarom kan de ene persoon gewoon eens een gezonde ruzie hebben en het achter zich laten en denkt een ander persoon direct aan een echtscheiding of zoekt zijn heil bij iemand anders?
Wat onze reactie op gebeurtenissen bepaalt, heeft te maken met de ontwikkeling van ons brein. Onder welke omstandigheden en omgeving de ontwikkeling van een gedeelte van ons brein heeft plaatsgevonden, is mede bepalend voor hoe we reageren.
Vertrouwde, stabiele, liefdevolle en vooral veilige kindertijd
Heb je als kind een vertrouwde, stabiele, liefdevolle en vooral in alle opzichten veilige kindertijd en jeugd gehad. Dan is je reactie op gebeurtenissen er vaak een die getuigt van een in balans zijnde emotionele intelligentie. Je hebt een gezonde breinontwikkeling. In jouw kindertijd en jeugd heeft jouw brein genoeg gelegenheid gekregen, om vaardigheden te ontwikkelen en te oefenen. Vaardigheden die jou hebben geleerd, om bepaalde gebeurtenissen in perspectief te zien, aan te kunnen en deze te verwerken op een gezonde manier.
Is er echter een gebrek geweest aan bepaalde basisbehoeften, heb je je als kind klein moeten houden of niet altijd veilig gevoeld. Dan kan het zijn dat de ontwikkeling van je emotionele intelligentie, gebreken vertoont.
Ouders en hun verleden
Psychische schade die zich bijvoorbeeld laat zien in angst, stress, vaak negatieve gedachten hebben, vermoeidheid of paniekaanvallen, ontstaat niet alleen na een auto-ongeluk. Het kan ook zijn ontstaan in andere traumatische ervaringen. Bijvoorbeeld de setting waar je tussen ouders bent opgegroeid, waar geen gezonde dynamiek aanwezig was. Waar een van de ouders dominant was, de ander onderdanig en niet voor zichzelf opkwam. Hierdoor kan je als kind een ontwikkelingsachterstand hebben opgelopen, voor wat betreft je breinontwikkeling en emotionele intelligentie.
Ook in de setting waar ouders een oorlog of andere ramp hebben meegemaakt; een zeer traumatische ervaring, heeft voor kinderen vaak ook een nadelig effect. Dit omdat bij de ouders de emotionele verwerking van deze gebeurtenissen, het trauma, niet of niet voldoende heeft kunnen plaatsvinden. Het gevolg hiervan, is dat er ongezond, niet in verhouding staande tot, of totaal emotioneel shutdown gedrag ontstaat, als reactie op bepaalde situaties of gebeurtenissen in het heden. Reacties die niet alleen voor de persoon in kwestie heel naar zijn, maar ook voor hun kinderen en de omgeving.
Reacties waarbij er bij de minst geringste gebeurtenis, sprake is van drama. Drama in de vorm van ruzie, geweld, weglopen, met spullen gooien, schelden en vloeken. Maar bijvoorbeeld ook zaken zoals een gebrek aan communicatie, het vertonen van passief agressieve agressie gedrag, of gebruik maken van verslavende middelen.
Ook het op jonge leeftijd verliezen, van een ouder, broer of zus aan ziekte, of andere ingrijpende gezinsgebeurtenissen, kan psychische schade ofwel trauma doen ontstaan. Als kind zie en ervaar je dit en kinderen leren het meest door te kijken naar voorbeelden. Hoe anderen, in dit geval hun ouders reageren, is vaak het leidende voorbeeld.
Misbruik, manipulatie en intimidatie
Trauma kan ook ontstaan na heftige relatiebreuken, zowel persoonlijke als werk gerelateerde. Relaties waar lichamelijk-, geestelijke verwaarlozing of misbruik zoals manipulatie, indoctrinatie of intimidatie heeft plaatsgevonden. Om deze redenen is het belangrijk voor ieder kind, om in een vertrouwde, stabiele, liefdevolle en vooral in alle opzichten, veilige omgeving op te groeien. Een setting waarin je de vrijheid en tijd krijgt, om je eigen identiteit te ontdekken, gezonde breinfuncties ontwikkelt, die zorgen voor een gezonde emotionele intelligentie. Dit helpt en geeft een kind een voorsprong, een sterke basis, waardoor het in zijn latere leven, beter om kan gaan met bepaalde gebeurtenissen.
Het is in deze omgeving waar je als kind de vaardigheden leert, waarmee je veerkracht ontwikkelt voor het kunnen reguleren en inschatten van je gevoelens en emoties bij bepaalde levensgebeurtenissen. Trauma is dus niet zozeer het meemaken van een bepaalde gebeurtenis, maar eerder hoe ons brein en lichaam reageren op de gebeurtenis en de gevolgen van deze reactie. Het lastige aan trauma, en zeker bij meerdere traumatische ervaringen, is dat je brein onbewust een manier ontwikkelt om je staande te houden. Namelijk de fight, flight, submit of freeze respons.
Overlevingsstrategie
Dit is een overlevingsstrategie die zich ontwikkelt na trauma en die er wanneer je je er niet bewust van bent, kan leiden naar een burn-out, depressieve gevoelens, depressie, codependentie, allerlei angsten, fobieën of bijvoorbeeld eetstoornissen.
Een overactieve overlevinsstrategie, put je namelijk uit. Dit omdat je brein altijd ‘aan’ staat en er hierdoor een ongelijke verdeling van energie ontstaat. Wat er gebeurt, is dat je constant in een staat van vechten, vluchten, bevriezen of je overgeven bevindt. Er gaat te veel energie naar het brein dat jou probeert ‘veilig’ te houden en te weinig naar het lichaam. Bepaalde lichaamsfuncties komen zo te vaak op een laag pitje te staan, waardoor er op den duur chronische lichamelijk en geestelijk klachten ontstaan.
Bewustwording
Je bewust leren worden van een bepaalde overlevingsstrategie, het verwerken van traumatische ervaringen, ruimte maken voor het leren herkennen, voelen en doorleven van je gevoel en emoties. Maar ook het ontdekken van jouw persoonlijke behoeften, waarden en grenzen, zijn belangrijke onderdelen tijdens een coachtraject.
Je bent nooit je gedrag, je verleden, noch je verleden
Veel mensen zijn zich soms niet bewust van de constante druk waar zij zich onder bevinden. Mensen zijn deze druk als normaal gaan ervaren. Ze zijn er als het ware verslaafd aan geraakt. Het is wie zij denken van nature te zijn, echter is dit verre van de waarheid. Je bent nooit je gedrag, je omstandigheden, noch je verleden.
Traumaverwerking kan een pittige reis zijn, maar zeker behandelbaar. Hierbij is het ontdekken van wie jij in je ware essentie bent belangrijk. Hierdoor lukt het je beter, om aangeleerde overlevingsmechanismen te vervangen met nieuw, gezond gedrag. Er valt heel veel winst te behalen wanneer je deze reis gaat maken en voor jezelf kiest.
Coaching kan hierin veel voor je betekenen. ‘Rise like a Phoenix’ is het traject dat in alle bovenstaande behoeften voorziet. Mocht je zijn vast zijn gelopen en wil je graag weer ontspannen en met plezier in jouw leven staan? Neem dan gerust contact op voor meer informatie. Samen kunnen we dan kijken, waar ik kan aansluiten en voorzien in jouw behoeften en hulpvraag. Het leven is immers te mooi om niet te leven. Claim jouw leven en leer je leven te leven, zoals het is bedoeld voor jou.
PS. Vind je het leuk om tip en tools te ontvangen? Dan kun je ‘Living The Real Life’ ook hier vinden.
Een warme groet,
Grace Louise
Thanks for the image Holger Langmaier from Pixabay